Tytuł krótka historia druku został wybrany trochę na przekór, bowiem w rzeczywistości historia druku to coś, o czym nie sposób dokładnie opowiedzieć nawet podczas kilku wielogodzinnych wykładów. Historia druku sięga bardzo odległych czasów, ale co ciekawe – to, co działo się na przestrzeni wieków, można streścić znacznie szybciej niż to, co w branży drukarskiej wydarzyło się w ostatnich dziesięcioleciach. Szybki rozwój technologii sprawił, że rynek drukarski wygląda dziś zupełnie inaczej niż kilkadziesiąt, a nawet kilkanaście lat temu.
Mechaniczne nanoszenie treści na papier
W tradycyjnym rozumieniu druk to nic innego jak metoda nanoszenia treści (znaków) na nośnik, jakim jest papier. Dziś drukuje się również na folii czy płótnie, ale w przeszłości najważniejsze było to, by zadrukować kartkę papieru. Zanim wynaleziono druk, umiejętność czytania i pisania posiadali nieliczni, ale książki powstawały – spisywano je ręcznie. Nie trudno się domyśleć, że wykonanie kilku identycznych egzemplarzy książki było praktycznie niemożliwe. Przepisanie jednej pozycji zajmowało wiele miesięcy, dlatego mogli się tym zająć nieliczni, najczęściej mnisi.
Wynalezienie sposobu na mechaniczne nanoszenie treści na papier należy rozpatrywać w kategorii największych osiągnięć ludzkości. Za ojca takiej techniki uznaje się Gutenberga (do dziś niektóre drukarnie posługują się jego imieniem – zobacz drukarnia Gutenberg we Wrocławiu). W rzeczywistości Gutenberg nie był jedyną osobą, która przyczyniła się do wynalezienia druku, ale jego nazwisko uznaje się na najważniejsze.
Druk powstał w Chinach?
Wielu uważa, że początki druku sięgają XI wieku n.e. i wcale nie działy się w Europie, a w Państwie Środka, czyli w Chinach. To właśnie tam wynaleziono papier i tam testowano pierwsze ruchome czcionki. Natomiast Gutenberg zebrał i połączył znane dotąd rozwiązania i na ich podstawie opracował skuteczną metodę druku. Oczywiście była w tym pewna innowacyjność – litery czcionki odlane ze stopu metali. Maszyna drukarska Gutenberga w dużej mierze wykorzystywała rozwiązania stosowane w rolniczych prasach do wyciskania oliwek, ale ułożenie czcionek w równych wierszach było pomysłem Gutenberga. Z tego powodu uważa się, że historia druku rozpoczyna się w momencie wynalezienia maszyny Gutenberga.
Historia druku – wiek XIX i XX
Na przestrzeni lat maszyna drukarska była wielokrotnie udoskonalana, a pod koniec XVIII wieku była w stanie wykonać blisko 300 odbitek na godzinę. Prasa nie była już maszyną drewnianą, a stabilną i trwałą konstrukcją z metalu.
W XIX wieku zaczęła funkcjonować prasa z napędem mechanicznym. Długo jednak musiano ręcznie układać czcionki. Zecerstwo zastąpiono składem dopiero w kolejnym wieku. XX wiek był zresztą przełomowym dla zakładów drukarskich. Rozwinęła się kserografia, a wkrótce za nią metoda skanowania. Drukarnie zaczęły świadczyć usługi niestandardowe, które wkrótce weszły w ich stały repertuar. Jednocześnie popularność zaczęły zyskiwać drukarki do użytku domowego.